03 Dec Γκρίζα Νερά ή Πράσσειν Άλογα;

Οι  σημερινές συμβατικές πρακτικές διαχείρισης των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης βασίζονται σε λύσεις που περιλαμβάνουν έργα μεγάλης κλίμακας που έχουν δυσμενή κοινωνικο-οικονομικά και περιβαλλοντικά αποτελέσματα, όπως πλημμύρες, ρύπανση των υδάτων, υποβάθμιση των οικοσυστημάτων κλπ. Οι αστικές περιοχές εισάγουν μεγάλες ποσότητες νερού καλής ποιότητας,  ώστε να καλύψουν τις ανάγκες του συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού τους.

Παράγουν επίσης μεγάλους όγκους υγρών αποβλήτων, τα οποία μαζί με τα όμβρια συνήθως καταλήγουν σε κάποιον σταθμό επεξεργασίας (βιολογικό σταθμό) και έπειτα απορρίπτονται στο περιβάλλον, συνήθως σε μακρινή απόσταση από την πόλη που τα παράγει.
Σε αυτό το πλαίσιο γίνεται επιτακτική η ανάγκη νέων προσεγγίσεων, έτσι ώστε να επιτευχθεί μια βιώσιμη και συνετή διαχείριση των υδατικών αποθεμάτων. Ήδη από το 2000 η ΟΠΥ (Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα) έχει προωθήσει μια συμμετοχική και ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων. Ομοίως, προωθείται παγκοσμίως όλο και περισσότερο η χρήση των εναλλακτικών και αποκεντρωμένων πηγών νερού όπως τα νερά της βροχής και τα γκρίζα νερά, έτσι ώστε να μειωθεί η ανθρώπινη παρέμβαση στον κύκλο του νερού.
Η διαδικασία μετάβασης σε αποκεντρωμένα συστήματα παροχής νερού απαιτεί εκ νέου διαμορφώσεις σε πολλαπλά επίπεδα της τοπικής διοίκησης αλλά και αλλαγές στις κοινωνικές δομές και οργανώσεις.

Η επαναχρησιμοποίηση παγκοσμίως

Οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Αυστραλία αποτελούν τις πρωτοπόρες χώρες στην επαναχρησιμοποίηση γκρίζων νερών. Η αρχή έγινε όταν οι κάτοικοι στην Αυστραλία, λόγω έλλειψης νερού, πότιζαν τους κήπους τους με νερό το οποίο συνέλεγαν από τις οικιακές χρήσεις και δεν το απέρριπταν στην αποχέτευση. Εξαιτίας της μεγάλης έκτασης της οποίας έλαβε η συγκεκριμένη συνήθεια, οι αρχές αναγκάστηκαν να κατοχυρώσουν και νομοθετικά την επαναχρησιμοποίηση θέτοντας τις κατευθυντήριες γραμμές για την εξάλειψη περιβαλλοντικών και υγειονομικών κινδύνων αλλά και για την ορθή χρήση τους. Τον Ιανουάριο του 2009 η αυστραλιανή κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόγραμμα επιδότησης για την εγκατάσταση οικιακών εγκαταστάσεων επαναχρησιμοποίησης γκρίζων νερών. Η Καλιφόρνια ήταν η πρώτη πολιτεία της Αμερικής η οποία ενσωμάτωσε στην νομοθεσία της το 1992 την χρήση γκρίζων νερών.  Η Ιαπωνία, λόγω της παρατεταμένης λειψυδρίας την οποία αντιμετωπίζει, έχει μακροχρόνια παράδοση στις τεχνικές επαναχρησιμοποίησης, ενώ νομικά έχει υποχρεώσει την επαναχρησιμοποίηση σε κτίρια με εμβαδό άνω των 30,000m2. Αλλά και στην Ευρώπη έχουν αναπτυχθεί ή αναπτύσσονται συστήματα και τεχνικές σε χώρες οι οποίες δεν αντιμετωπίζουν παραδοσιακά πρόβλημα με τα υδατικά τους αποθέματα, η ανακύκλωση νερού όμως αποτελεί θέμα συνείδησης και περιβαλλοντικής ευαισθησίας.

Ένα καλό παράδειγμα από την Ισπανία

Στην Ισπανία η εφαρμογή συστημάτων επαναχρησιμοποίησης είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο, αλλά αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια. Καθοριστική ήταν η συμβολή της νομοθεσίας η οποία προηγήθηκε της ευαισθητοποίησης του κοινού σε θέματα εξοικονόμησης και επαναχρησιμοποίησης. Αρκετές περιοχές έχουν θεσπίσει νέες πολιτικές και κανονισμούς για την προώθηση συστημάτων επαναχρησιμοποίησης γκρίζων νερών σε νέα κτίρια. Την αρχή έκανε ο Δήμος Sant Cugat del Valles  στην Βαρκελώνη, ο οποίος θεσμοθέτησε την εγκατάσταση συστημάτων επαναχρησιμοποίησης σε νεόδμητα κτίρια.

Παρόλο όμως που υπάρχουν αρκετές έρευνες προσανατολισμένες στην αποδοχή των συστημάτων επαναχρησιμοποίησης γκρίζων νερών από το κοινό, ελάχιστες επικεντρώνονται ειδικότερα και λεπτομερέστερα στους χρήστες. Η θετική αντιμετώπιση των οικιακών συστημάτων επαναχρησιμοποίησης γκρίζων νερών από τους χρήστες αποτελεί τη καθοριστική παράμετρο για την επιτυχή έκβαση ενός τέτοιου εγχειρήματος, καθώς ο τελικός χρήστης είναι υπεύθυνος για την σωστή λειτουργία της οικιακής εγκατάστασης. Επιπλέον η χρήση των γκρίζων νερών απαιτεί  μεγαλύτερη εμπλοκή των  ανθρώπων, σε σχέση με άλλες μεθόδους επαναχρησιμοποίησης καθώς όλη η διαδικασία λαμβάνει χώρα εντός του σπιτιού και η επιτυχία της εξαρτάται από την ενεργό συμμετοχή των πολιτών.

Η προηγούμενη εμπειρία του δήμου σε ανάλογες προσπάθειες, θέτει το παρόν εγχείρημα σε μια ορθή βάση πάνω στην οποία θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τις όποιες δυσκολίες προκύψουν αλλά και να γίνει σωστή διαχείριση των προκλήσεων οι οποίες θα προκύψουν. Αποτελεί επίσης ένα πολύ καλό παράδειγμα για περιοχές οι οποίες θα ήθελαν να εφαρμόσουν αντίστοιχα προγράμματα. Παρόμοια προγράμματα έχουν εφαρμοστεί και από άλλους δήμους σε πόλεις της Ισπανίας, όμως η εξέλιξή τους είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Η Οδηγία 91/271/ΕΟΚ με τον τίτλο «για την επεξεργασία και διάθεση αστικών λυμάτων»,  καθορίζει την διαχείριση των αστικών λυμάτων και ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο της Ελλάδας με την Κ.Υ.Α. 5673/400/1997 και τίτλο «Μέτρα και Όροι για την επεξεργασία των Αστικών Λυμάτων»

Η Οδηγία διευκρινίζει την ελάχιστη αναγκαία υποδομή στα δίκτυα αποχέτευσης και εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων που πρέπει να διαθέτουν οι πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατηγοριοποιεί, ως προς την ευαισθησία τους, τους αποδέκτες στους οποίους καταλήγουν τα λύματα. Επίσης καθορίζει τα επιτρεπόμενα όρια των ποιοτικών χαρακτηριστικών των επεξεργασμένων λυμάτων που θα πρέπει να επιτυγχάνονται στις εκροές των εγκαταστάσεων επεξεργασίας.
Η ανάγκη για την θέσπιση πλαισίου επαναχρησιμοποίησης των επεξεργασμένων λυμάτων και στην Ελλάδα είναι περισσότερο από προφανής.  Τα παραδείγματα από το εξωτερικό είναι αρκετά και τα περισσότερα επιτυχημένα. Η επαναχρησιμοποίηση είναι ικανή να καλύψει ένα σημαντικό μέρος των αναγκών μας, οι οποίες δεν απαιτούν νερό καλής ποιότητας. Η γεωργία αποτελεί έναν παραγωγικό κλάδο ο οποίος καταναλώνει μεγάλες ποσότητες νερού. Η άρδευση με επεξεργασμένα λύματα (με ποιοτικά χαρακτηριστικά καθορισμένα και αυστηρά) μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην εξοικονόμηση μεγάλων ποσοτήτων νερού καλής ποιότητας, το οποίο προορίζεται για πόσιμο.

Το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS συμμετέχει σε πρόγραμμα LIFE στην Κρήτη, που έχει ως στόχο την επέκταση του δικτύου διανομής  και την ενδυνάμωση της χρήσης των επαναχρησιμοποιημένων λυμάτων για αρδευτικούς σκοπούς στην Χερσόνησο της Κρήτης.
Για περισσότερες πληροφορίες www.pure-hersonissos.gr

Πηγή: http://www.medsos.gr